De prijs van vandalisme
Stel je voor: je staat op het station, moet haasten voor een belangrijke afspraak, maar het reisinformatiescherm is vernield. Geen vertrektijden, geen perrons op het bord ... Of je bent afhankelijk van de lift naar het perron, maar die is gesloopt. Het zijn helaas geen uitzonderingen, maar dagelijkse realiteiten. Jaarlijks telt ProRail gemiddeld maar liefst 4500 incidenten van vandalisme. De kosten? In totaal meer dan 3,5 miljoen euro per jaar aan reparatiekosten. Geld van de belastingbetaler.
Ruiten, liften, muren
De meest recente cijfers: van 1 januari 2024 tot 1 juni 2025 zijn er op Nederlandse stations meer dan 4.700 meldingen van vandalisme geweest. Denk aan ingegooide ruiten, gesloopte wachtruimtes, kapotte liften, bekladde muren en vernielde toiletten. 1.800 van de meldingen ging over graffiti.
Sommige incidenten springen eruit. Zoals de grootschalige vernielingen op station Wormerveer, de bizarre ravage op station Castricum en station Breda Prinsenbeek waar dit jaar alle glazen overkappingen kapotgeslagen werden. Maar ook kleinere vernielingen, zoals kapotte prullenbakken of bekladde banken, zorgen voor overlast.
Wat kost dat eigenlijk?
Miljoenen euro’s. Alleen al in 2024 en de eerste helft van 2025 moest ProRail ruim 4 miljoen euro uitgegeven aan herstel van schade door vandalisme. Geld dat anders gebruikt had kunnen worden voor verbetering van stations. Een paar voorbeelden: het herstellen van fietsenstallingen kost ongeveer één miljoen euro per jaar. Bekladding van muren en objecten verwijderen? Nog eens bijna 640.000 euro in anderhalf jaar. Vernielingen aan liften, abri’s en banken: zeker honderden duizenden euro’s.
En dan zijn dit alleen nog de directe kosten. Soms moeten hele onderdelen vervangen worden, zoals een lift of een wachtruimte. Dat maakt het nog veel duurder.
Het is begrijpelijk dat reizigers gefrustreerd raken als schade niet meteen wordt hersteld. Maar achter de schermen is het een complex proces. Na een vernieling wordt eerst de schade gemeld. Daarna moet een aannemer langskomen om te kijken wat er nodig is. Soms moeten onderdelen besteld worden, waaronder onderdelen die uniek en schaars zijn met lange levertijd. En bij grote schade, zoals een kapotte lift, duurt het helemaal lang.
Voorbeelden die pijn doen
Brandstichting. Liften, prullenbakken en fietsenstallingen zijn populaire plekken om een fikkie te stoken. Het gevolg: impact op reizigers die afhankelijk zijn van de lift, fietsers zijn hun fiets kwijt en de kosten lopen hoog op. Daarnaast is brandstichting natuurlijk levensgevaarlijk.
Vernielde liften. Soms zo ernstig dat ze volledig vervangen moeten worden, met kosten die snel oplopen tot tonnen. Voor reizigers die afhankelijk zijn van de lift is soms wekenlang een station niet bereikbaar.
Fietsenstallingen beklad en vernield. De kosten hiervan lopen op tot 1 miljoen euro per jaar. Het komt vaak voor dat gestalde fietsen hierbij vernield worden en reizigers komen stallingsplekken tekort.
Wat doet ProRail eraan?
We werken hard om stations veilig en netjes te houden. We plaatsen bijvoorbeeld camera’s, er is toezicht en ProRail doet aangifte bij de politie. Soms lukt het om de daders op te sporen. Dan proberen we de schade op hen te verhalen.
Maar we kunnen het niet alleen. Vandalisme raakt de toegankelijkheid van het station. Het zorgt ervoor dat mensen zich minder prettig voelen. En het kost ons allemaal geld. Zie je iets verdachts op het station? Bel 112. Samen kunnen we ervoor zorgen dat stations fijne plekken blijven. Voor iedereen.
Dit achtergrondverhaal is gepubliceerd op: 7 november 2025