Van revolutie tot toekomst

Een kloppend hart in het Nederlandse spoorlandschap. Dat is Amsterdam. Maar het is ook een statige grachtenstad, culturele hotspot, een plaats van internationaal belang. Een plek waar dingen samenkomen en waar ooit een revolutie begon. In 1839 werd de allereerste spoorlijn in Nederland aangelegd tussen de hoofdstad en Haarlem. Daar werd aan de toekomst gebouwd. En sindsdien hebben we geen verjaardag overgeslagen.

Amsterdam is nu 750 jaar en bijna twee eeuwen daarvan zijn wij een tevreden gast. We helpen elkaar. De stad die ontvangt, het spoor dat brengt. Maar sinds de bouw van het eerste station - eind negentiende eeuw - is er wel wat veranderd. Amsterdam is een metropool geworden en het spoor brengt de inwoners naar staddeel naar stadsdeel, van station naar station. Er zijn er inmiddels tien, groot en klein, met een eigen karakter bovendien.

ProRail werkt aan de modernisering van deze stations. Zodat ze klaar zijn voor de toekomst, voor meer treinen en meer reizigers. Met het oog op (inter)nationale verbindingen en met oog voor de historische waarde. Maar onze stations zijn meer dan een in- en uitstapplek. Het zijn belangrijke schakels voor de mobiliteit in de stad en ontmoetingsplekken met elk een eigen verhaal.  

Amsterdam Centraal

Amsterdam Centraal is het kroonjuweel van het Nederlandse spoor. Gebouwd door architect Pierre Cuypers en geopend in 1889. Dagelijks passeren hier 200.000 reizigers en dit aantal zal de komende jaren groeien naar 275.000. De IJ-hal bruist van het leven, met koffiezaken, winkels en uitzicht over het water.

De renovatie van de afgelopen jaren heeft het station getransformeerd tot een historisch gebouw met moderne functies, waar geschiedenis en toekomst in elkaar overvloeien. Ondergronds dendert de Noord/Zuidlijn, die Amsterdam-Noord verbindt met station Amsterdam Zuid. Aan de voor- en achterzijde van het station zijn grote ondergrondse fietsenstallingen gebouwd, die plaats bieden aan ruim 10.000 fietsen.

Amsterdam Sloterdijk

Sloterdijk is een relatief jong station en stamt uit de jaren ’80. Bij de opening in 1986 had het station 8 sporen, in 1997 werd hier een metrolijn aan toegevoegd. In het ontwerp is veelvuldig gebruik gemaakt van glas en staal. Daardoor oogt het station licht en open. Als een ruimtestation in een sciencefictionfilm.

De afgelopen jaren is veel geïnvesteerd in de verdere ontwikkeling van het station. Sloterdijk is een belangrijke rol schakel in de treinverbinding tussen Amsterdam en Alkmaar. Rond het station bevinden zich veel kantoren en hotels. Het station functioneert als een ov-knooppunt: een plek waar reizigers makkelijk trein, metro, bus of fiets kunnen pakken.  

Amsterdam Amstel

Het station kijkt over het water van de gelijknamige rivier en werd geopend in 1939 door koning Wilhelmina. Aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog. Het station ligt op een dijklichaam, zodat trein- en wegverkeer niet op elkaar hoeven te wachten en ongehinderd kunnen passeren. Dat was de situatie tot in de jaren ’30 op de Amsterdamse Middenweg.

In de recent gerestaureerde stationshal bevinden zich twee wandschilderingen van kunstenaar Peter Alma. Ze verwijzen naar het belang van de spoorwegen en de technische vooruitgang. Onder het station liggen de banen van twee schietverenigingen. Tussen 1960 en 1971 vertrokken er autoslaaptreinen vanaf dit station. In 2023 is een grote renovatie afgerond. Sindsdien beschikt Amstel over een prachtig stationsplein, een ondergrondse fietsenstalling en een nieuwe reizigerstunnel. Ook heeft het een nieuwe bus- en tramstation.  

Amsterdam Bijlmer ArenA

Station Amsterdam Bijlmer ArenA ligt midden in het drukbezochte uitgaansgebied in Amsterdam Zuidoost. Tussen bioscopen, de Johan Cruijff ArenA, grote concertzalen en direct naast een enorm winkelcentrum. Het is hier vaak een drukte van jewelste. Met voetbalsupporters, bioscoopbezoekers en concertgangers. Om die reden heeft het station extra brede perrons, grote roltrappen en is het in staat in korte tijd grote groepen mensen te verwerken.

Tegelijk is het een wijkstation, waar bewoners de trap aflopen naar de markt of metro. De Bijlmer heeft al veel eerder haar stempel op de stad gedrukt en dit station is haar visitekaartje: energiek, kleurrijk en in beweging.  

Amsterdam Muiderpoort

Muiderpoort is een station met een dubbele identiteit. Aan de ene kant kleinschalig en wijkgericht, aan de andere kant een belangrijke schakel voor het treinverkeer aan de oostkant van Amsterdam. Muiderpoort werd in het zelfde jaar geopend als Amstel: 1939. Ook gebouwd op een dijklichaam.

Alle straten werden met viaducten overbrugd. Daardoor verdwenen veel gelijkvloerse overwegen, die voor de bouw voor ongevallen en oponthoud zorgden. De naam verwijst naar een oude stadspoort. Vanuit hier ben je zó bij Artis, de Dappermarkt of het Tropenmuseum.

Amsterdam RAI

RAI voelt als een station met een koffer in de hand: altijd onderweg naar een volgende beurs, congres of evenement. Het is geen plek om te blijven hangen, maar juist eentje waar alles draait om beweging.

Onder de rook van het gelijknamige beurscomplex, met de Zuidas op wandelafstand, fungeert dit station als een toegangspoort voor zakelijk Nederland. Tijdens grote evenementen stroomt het station vol met duizenden bezoekers van de RAI – afkomstig uit binnen- en buitenland.

Amsterdam Science Park

Science Park is jong, slim en groeiend. Dit kleine station, geopend in 2009, ligt verborgen tussen de campussen van de UvA, onderzoekscentra en innovatieve startups. Het is kennis wat hier de klok slaat. Fietsers met laptops in rugzakken, wetenschappers met oordoppen in, en studenten in hoodies met haast — ze passeren hier de perrons als schakels in een denkproces.

Het station zelf is functioneel. Het biedt uitzicht op sportvelden en laboratoria van glas. Hier wordt de toekomst van Nederland ontworpen tussen twee treinritten door. Daarnaast vervult het station ook een belangrijke rol voor bewoners van de Watergraafsmeer.

Amsterdam Lelylaan

Lelylaan is het onopvallende broertje in de Amsterdamse stationsfamilie, Hier vandaan vertrekken treinen naar Schiphol, trams naar het centrum, en metro’s naar Nieuw-West. Het station staat als een betonnen eiland midden in het stadsverkeer. Jarenlang werd het als grauw en anoniem bestempeld, maar inmiddels bloeit de omgeving op met nieuwbouw, horeca en creatieve bedrijven. Denk aan een oude industriële loods die transformeert tot broedplaats.

Lelylaan is in transitie — en dat voel je. Het station staat aan de vooravond van een enorme renovatie. De stationshal wordt vernieuwd. Er komt een nieuwe fietsenstalling. Dat is hard nodig. Want door nieuwbouw in stadsdeel Nieuw-West groeit het aantal trein- en metroreizigers in sterke mate.

Amsterdam Zuid

Station Amsterdam-Zuid vormt het decor van een van de allergrootste bouwoperaties in Nederland. Het station verwerkt nu al 80.000 reizigers per dag. Met de komst van de Noord/Zuidlijn in 2018 en de groei van het treinverkeer op het traject Schiphol-Amsterdam-Almere-Lelystad worden dat er veel meer. In 2030 zijn dit 250.000 reizigers per dag. 

Vandaar dat het station wordt uitgebreid. Met een grote entree (Minervapassage) en een geheel nieuwe entree (Brittenpassage). Daarnaast wordt gewerkt aan de realisatie van een derde perron, met een vijfde en zesde spoor. Dat is nodig om op termijn het internationale treinverkeer te verplaatsen van Amsterdam Centraal naar Amsterdam Zuid. Het station ligt nu nog ingeklemd tussen de autorijbanen van de A10. Straks bevinden die zich in tunnels, waarop het station verder bovengronds wordt gebouwd.

Amsterdam Holendrecht

Holendrecht is het stille werkpaard onder de Amsterdamse stations. Weinig toeters, nauwelijks toeristen, maar wel van groot belang voor Zuidoost. Het station ligt als een verbindingslijn tussen het Academisch Medisch Centrum, de wijk Holendrecht en de metro naar de stad. Vooral studenten en zorgpersoneel maken dagelijks gebruik van het station. 

De architectuur is bescheiden en functioneel. Holendrecht is een relatief jong station, dat eind 2008 werd geopend.