Veelgestelde vragen : Trillingen

Of en hoe je trillingen kunt voelen, hangt van veel dingen af. Soms kunnen verschillende oorzaken elkaar ook nog eens versterken. We zetten hieronder de verschillende zaken die invloed hebben op treintrillingen voor je op een rijtje. 

De trein zelf:

• Hoe hard rijdt de trein?
• Hoe rond zijn de wielen?
• Hoe zwaar is de trein?
• Moet de trein stoppen? 

Het spoor:

• Is er een overgang naar een brug?
• Is er een overgang naar een viaduct?
• Liggen er wissels op het tracé?
• Onderhoud van het spoor? 

De bodem: 

• Ligt het spoor op zandgrond?
• Ligt het spoor op kleigrond?
• Hoe is het grondwaterpeil? 

Daarnaast speelt bij trillingen in gebouwen, het gebouw zelf een rol. Oude gebouwen met houten vloeren kunnen trillingen bijvoorbeeld versterken. Het onderhoud van het gebouw, de stijfheid van vloeren en wanden en de afstand van het gebouw tot het spoor spelen hierbij allemaal een rol. 

Nee, dat kan niet. Er bestaat geen wetgeving voor overlast of hinder van treintrillingen. ProRail kan vervoerders hierop dus niet aanspreken. We kunnen dus bijvoorbeeld niet zeggen dat goederentreinen bijvoorbeeld meer overdag moeten rijden, in plaats van ’s nachts. Als spoorbeheerder kunnen wij alleen ingrijpen als de veiligheid op het spoor in gevaar is. Of als de wettelijke geluidproductieplafonds dreigen te worden overschreden. 

We kunnen trillingen niet goed voorspellen. Er zijn veel factoren die invloed hebben hoe je een trilling in een woning voelt. Ondertussen kreeg ProRail steeds meer klachten. Dit komt omdat er meer treinen zijn gaan rijden én er dichter tegen het spoor aan gebouwd wordt. Deze twee dingen zullen in de toekomst alleen maar toenemen.

Bij nieuwbouw langs het spoor zijn er verschillende mogelijkheden om overlast vanwege trillingen door treinverkeer te beperken. ProRail heeft sinds 2015 een groot aantal brieven gestuurd om gemeenten erop te wijzen dat zij maatregelen moeten nemen om nieuwe huizen langs het spoor te beschermen tegen trillingen door treinverkeer.

Er zijn geen specifieke wetten of regels voor trillingen. Als iemand een melding doet, bekijkt ProRail eerst of deze terecht is.  

Daarna kijken we, samen met de onderhoudsaannemer, naar het spoor. Voldoet het aan de eisen en kunnen we de situatie verbeteren? Wanneer het spoor niet veilig is of er is achterstallig onderhoud, dan kunnen we maatregelen nemen. Wat kapot is wordt gemaakt. Vaak verminderen de trillingen dan, soms verdwijnen ze helemaal. 

Soms komen trillingen door treinen zelf. Treinen met vierkante wielen of zwaarbeladen treinen kunnen meer trillingen geven. Hier kan ProRail niets aan doen. Zolang vervoerders zich houden aan de ‘gebruiksregels’ van het spoor, valt dat niet te voorkomen. Bovendien is ProRail geen instantie die de regels handhaaft. We proberen vervoerders wel te stimuleren om rekening te houden met trillingsoverlast.

Treintrillingen veroorzaken zelden schade aan gebouwen. Denk je toch schade te hebben van passerende treinen? Dan kan je hiervoor een vragenformulier invullen. We volgen dan het door TNO opgestelde schadeprotocol. Bij schade door werkzaamheden bespreken we dit met de verantwoordelijke aannemer.  

Je kan ook overlast hebben van trillingen door werkzaamheden. Bij een bouwproject nemen we contact op met de aannemer. Deze is verantwoordelijk om trillingsoverlast zo goed mogelijk op te lossen. Er zijn geen regels of wetten voor trillingsoverlast door treinen die voorbij komen. We kunnen niet ingrijpen in de dienstregeling of de snelheid van treinen aanpassen. 

Tijdens een bouwproject kan er schade ontstaan aan gebouwen die dichtbij liggen door trillingen. Een scheur in de muur bijvoorbeeld. Meld je deze schade? Dan bekijkt ProRail eerst of deze schade inderdaad komt door een bouwproject aan het spoor of een station. Is dit het geval? Neem dan eerst contact met ons op. Dan sturen we jouw melding door naar de verantwoordelijke aannemer.

Heb je schade die mogelijk is ontstaan door het voorbijrijden van treinen? Dan volgen we het schadeprotocol spoortrillingen dat is opgesteld door TNO. Door onderzoek kunnen we vaststellen of de schade inderdaad komt door treinverkeer. Een schadeclaim start met het invullen van een vragenformulier. 

Als je woning binnen 70 m van het spoor ligt starten we een eerste bureauonderzoek. Afhankelijk van de uitkomst wordt de claim afgewezen of is een verdiepend onderzoek nodig. Dit onderzoek bestaat uit een bouwkundige onderzoek van je woning, trillingsmetingen en onderzoek van de schade. De uitkomst van dit verdiepend onderzoek is dat de claim afgewezen of toegekend wordt. Het komt overigens zelden voor dat het spoorgebruik aantoonbaar bijdraagt aan schade aan een gebouw.

Dat kan zeker. ProRail is verantwoordelijk voor het onderhoud van het spoor en zorgt ervoor dat het veilig gebruikt kan worden door treinen. Is er iets kapot aan de spoorbaan dan herstellen we altijd zo snel mogelijk. De trillingen worden minder of verdwijnen dan in de meeste gevallen.

Je kunt last hebben van trillingen door treinverkeer. Dit kan niet komen door een trein die harder rijdt dan de toegestane snelheid. Het Nederlandse spoorsysteem is namelijk uitgerust met Automatische Trein Beveiliging (ATB). Dit houdt in dat als de trein harder rijdt dan de toegestane baanvaksnelheid, de trein automatisch remt. 

De baanvaksnelheden worden bepaald door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Deze staan in de Netverklaring.  

Voor de aanpak van treintrillingen zijn er geen wetten of regels. ProRail kan wel extra maatregelen treffen als andere overheden ProRail hier een opdracht voor geven. Bij grote veranderingen aan de infrastructuur van het spoor legt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat trillingsreducerende maatregelen vast in een projectbesluit.

Deze maatregelen worden alleen genomen als de kosten opwegen tegen de baten. Voorbeelden van uitgevoerde maatregelen zijn het plaatsen van rubberen plaatjes onder de betonnen dwarsliggers, rubberen matten onder het spoorgrind of trillingswerende verticale wanden in de bodem.

Ons werk aan het spoor of stations kan mensen die in de buurt van het spoor wonen tijdelijk overlast bezorgen. Daarom hebben wij voor veel werkzaamheden een vergunning of een ontheffing van de gemeente nodig. 

Bij de vergunningverlening kijkt de gemeente ook naar de trillingshinder die te verwachten is. Als het nodig is, nemen wij maatregelen om deze hinder te verminderen. Wil je op de hoogte gehouden worden wanneer in jouw buurt aan het spoor werken? Meld je dan aan voor onze e-mailservice.