Wettelijk kader
Spoorwegwet
De Spoorwegwet geeft algemene regels voor de aanleg, het beheer, de toegankelijkheid, het gebruik van en het verkeer op het spoor. De wet houdt ook rekening met Europese eisen op het vlak van marktwerking op het Europese spoorwegnet, en technische interoperabiliteit. Naast deze algemene regels zijn er specifieke regels. Deze staan in diverse Algemene maatregelen van Bestuur en Ministeriële Regelingen. Een overzicht van deze wettelijke regels staan op de website van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT).
Beheerconcessie
ProRail is houder van de beheerconcessie van de Nederlandse hoofdspoorwegen. In de beheerconcessie staan de afspraken tussen ProRail en overheid over beheer en onderhoud van het spoor - onder meer over beschikbaarheid en betrouwbaarheid, maar ook over de kwaliteit van de informatievoorziening. In december 2014 is de Beheerconcessie 2015-2025 aan ProRail verleend.
Beheerplan
Als beheerder mogen wij zelf bepalen hoe wij aan de afspraken voldoen. Elk jaar maken wij een beheerplan – één van de verplichtingen uit de beheerconcessie. Hierin beschrijven we in detail wat wij dat jaar gaan doen om onze doelstellingen te realiseren. Voor ons werk ontvangen wij een concessievergoeding van de overheid. Bekijk hier het beheerplan 2019.
Verantwoordelijkheden en afspraken
Bij het spoor werken veel partijen nauw samen: ProRail, vervoerders en overheden. De Spoorwegwet regelt ook de onderlinge verantwoordelijkheden en de afspraken. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat vervult de rol van concessieverlener - ‘vergunningverlener’. Het ministerie verleent een beheerconcessie aan een beheerder, en vervoersconcessies aan personenvervoerders.
ProRail en de HSL-Zuid
ProRail is beheerder van het gehele hoofdspoorwegnet. Dus ook van de HSL-Zuid. Maar anders dan op de rest van het spoor, dragen wij op de HSL-Zuid niet de feitelijke, dagelijkse zorg voor beheer en onderhoud - die ligt bij Infraspeed BV. Lees meer over ProRail en de HSL-Zuid.