Spoorcapaciteit voor dienstregeling 2026 verdeeld
Nieuws
ProRail verdeelt elk jaar in augustus de capaciteit op het spoor voor het jaar daarop. De beschikbaarheid wordt verdeeld tussen vervoerders en ProRail zelf. De dienstregeling voor 2026 is nu rond. Die start op zondag 14 december 2025 en eindigt zaterdag 12 december 2026. We legden hiervoor de puzzel voor ruim 30 vervoerders en onszelf en moesten met de nodige uitdagingen rekening houden.
Uitdagingen
Bij de capaciteitsverdeling spelen heel wat factoren mee. In het verdeelproces (zie infographic) probeert ProRail zoveel als mogelijk alle aanvragen te honoreren. Daarbij wordende aanvragen gelijkwaardig behandeld. De ruimte op het Nederlandse spoornetwerk wordt verdeeld onder reizigers- en goederenvervoerders, zowel nationaal als internationaal en alle overige aanvragen.
Maar ook ProRail zelf heeft capaciteit nodig voor werkzaamheden. We moeten het spoor onderhouden en vernieuwen om het veilig en in goede conditie te houden en het aantal treinen te laten groeien. Waar we aan het spoor werken, kunnen geen treinen rijden. En het aantal werkzaamheden groeit; veel van de naoorlogse infrastructuur is aan vervanging toe. Bovendien is ons spoor verbonden met ons omringende landen en ook daar is sprake van meer onderhoud met uiteraard impact op ons planning.
Bijzonderheden voor 2026
Voor 2026 kregen we weer meer ‘open toegang’-aanvragen binnen dan voor de dienstregeling 2025. Open toegang-aanvragen komen van ondernemingen die zelf een treindienst willen opzetten buiten het proces van concessieverlening om. Het is een manier om meer marktwerking op het spoor mogelijk te maken.
ProRail kon niet alle open toegang-aanvragen toekennen. Op het traject Groningen – Zwolle bijvoorbeeld, concurreerden de open toegang-treinen met aanvragen van vervoerders die een concessie hebben. En het aantal treinen dat op een traject kan rijden is nu eenmaal gelimiteerd. We moeten dus prioriteren, met als gevolg dat niet alle open toegang-treinen in de dienstregeling passen.
Cijfers op een rij
- Het aantal reizigerstreinen stijgt in 2026 met zo’n twee procent ten opzichte van 2025. Het gaat dan vooral om uitbreidingen van de treindienst aan de randen van de dag: iets eerder starten en iets langer doorrijden.
- Ten opzichte van 2025 daalt het aantal goederentreinen in 2026 met zo’n veertien procent. Dit heeft vooral te maken met economische ontwikkelingen.
- In 2026 voeren we zo’n drie procent meer werkzaamheden uit ten opzichte van 2025. Deze werkzaamheden vinden wel vaker doordeweeks plaats waardoor de hinder voor reizigers en verladers toeneemt.
Verder vooruit plannen
Door de marktwerking op het spoor hebben vervoerders meer behoefte aan langetermijnafspraken over de beschikbaarheid van spoorcapaciteit. ProRail werkt continu aan een voorspelbaar, transparant en toekomstgericht capaciteitsverdeelproces.
De Europese Commissie ontwikkelt nieuwe wetgeving die hier meer ruimte zou kunnen gaan bieden voor kaderovereenkomsten die meer garanties geven. ProRail ziet dit als kans om het capaciteitsverdeelproces toekomstbestendiger te maken, internationale samenwerking te versterken en de beschikbare spoorcapaciteit nog efficiënter te benutten.