Drie minuten stil
Aanstaande zaterdag 20 april, om 22.30 uur, ligt het openbaar vervoer drie minuten stil. Het is een signaal: geweld in trein, bus, tram, metro en op stations moet stoppen. ProRail steunt dit protest.
Lees meerStoringen op het spoor : ICT-storingen
Om treinen veilig op het juiste moment naar de juiste plek te laten rijden, zijn betrouwbare ict-systemen noodzakelijk. Maar wat als er een storing is in zo’n systeem?
ICT onder het spoor
ProRail zorgt voor software waarin wij samen met vervoerders de dienstregeling plannen. Ook bouwen en beheren we samen met onze softwarebeheer- en ontwikkelpartners verschillende apps: ze geven de treinenloop weer, laten wissels bewegen, maken het mogelijk de dienstregeling aan te passen of zorgen ervoor dat we bij incidenten met alle noodzakelijke partijen kunnen communiceren. Kortom: er ligt een bak aan ICT onder het spoor.
Software gaat niet zomaar stuk. Toch gaat er weleens wat mis. Dat kan grote gevolgen hebben. Als bijvoorbeeld onze treinbeveiliging-, dienstregelings- of communicatiesystemen niet goed werken, is het niet veilig om treinen te laten rijden. Dan moeten we er soms voor kiezen om het treinverkeer stil te leggen. Er zijn twee grote veroorzakers van ICT-storingen: hardwarefalen of wijzigingen in de software.
Kapotte hardware
Hardwarefalen houdt in dat er iets kapot gaat. Een schakelaar gaat stuk, een kabel begeeft het, dat werk. Hardwarefalen is niet makkelijk voorspelbaar. We onderhouden onze spullen natuurlijk goed. En we bouwen redundantie in. Dat betekent dat we meerdere systemen parallel hebben draaien voor het geval er eentje stuk gaat. Maar dan nog kunnen we verrast worden.
ProRail heeft mensen die door het land rijden en bij een storing reparaties uitvoeren. Als zoiets gebeurt, leren we daar ook van: we analyseren de situatie en zorgen ervoor dat we ons proces verbeteren.
Waar zit het probleem?
Soms is meteen duidelijk waar een probleem zit, maar soms is het echt zoeken. Een voorbeeld daarvan is de ICT-storing van juli 2022 in Rotterdam. “In dit geval duurde het even voordat we er achter waren wat de oorzaak was van die storing”, vertelt Boaz IJpelaar, afdelingsmanager bij ProRail. “We zaten met wel tien partners in een continu overleg. Partijen gaan troubleshooten: ligt het probleem bij ons, of niet?” Het bleek een probleem te zijn in de software. Die zorgde ervoor dat de back-up van onze computersystemen niet goed functioneerde. “Op zo’n moment is het heel abstract en lastig aan te wijzen waar de fout zit. We beheren als ProRail immers met een ontzettend breed technisch landschap: van relaishuizen naast het spoor tot machine learning in de cloud. Dat maakt het ook zo interessant”
Software updates
Wijzigingen in onze software voeren we continu door. Dat is nodig: zoals ook de software op je telefoon wordt geüpdatet, houden wij onze software up to date. We voeren bijvoorbeeld een verandering door om meer treinen te kunnen laten rijden of moeten aanpassingen doen om het nieuwe treinbeveiligingssysteem ERTMS in te voeren. En dan is er nog het gewone onderhoud aan de software: vanwege cybersecurity, betrouwbaarheid of efficiëntie. Als normen of protocollen in de markt verbeteren, veranderen wij graag mee.
Voordat we een zogeheten change doorvoeren, testen we die natuurlijk uitgebreid. Dat doen we in ons testcentrum in Amersfoort. Helaas voorkomen we daarmee niet alle problemen.
Gevolgen van een storing
Als we een ICT-storing hebben, ziet onze Centrale Servicedesk dat. Dit team zit in het Operationeel Controle Centrum Rail (OCCR): het landelijke controlecentrum van de dagelijkse operatie voor het Nederlandse spoorwegnet. De Servicedesk is een soort ‘ICT-brandweer’ van ProRail en dag en nacht aanwezig. Zij lossen de meeste softwareproblemen zelf op en kunnen de hulp inroepen van interne of externe specialisten. Alles om een storing zo snel mogelijk te verhelpen.
Ongemerkt
ICT-storingen kunnen haast ongemerkt voorbijgaan. Voor bijna alle systemen is immers een back-up dat het overneemt. Maar soms kan een storing heel grote problemen veroorzaken. Als we bijvoorbeeld niet kunnen zien waar treinen zich bevinden, of ons communicatienetwerk doet het niet, dan kunnen treinen niet veilig rijden en moeten we er soms voor kiezen het treinverkeer stil te leggen. En staat een trein stil op een traject, heeft dat ook weer invloed op de dienstregeling elders. De boel staat vast.
Is een storing eenmaal verholpen. Dan is de dienstregeling niet zo één, twee, drie weer opgestart. Treinen en personeel staan bijvoorbeeld op de verkeerde plek. Onze treinverkeersleiders lossen deze rubiks cube op het spoor op om alles zo snel mogelijk weer volgens de dienstregeling te laten rijden.
ICT bij ProRail
Wat je ziet: spoor, bovenleiding, relaiskasten, spoorbomen, treinen die rijden. Wat je niet ziet: al onze ICT-systemen daarachter. Die zorgen voor een veilig verloop van het treinverkeer, (datagedreven) onderhoud aan het spoor én ICT helpt ons om in de toekomst meer ruimte op het spoor beschikbaar te maken voor reizigers en goederenvervoerders.