Gerecycled beton: net zo sterk maar veel duurzamer

Milieubelastend

Ze zijn langs het spoor in veelvoud te vinden: de betonnen blokken waarop de palen van de bovenleiding, ofwel de portalen, staan. Deze vlinder- of ankerblokken zijn gemaakt van beton. Logisch, want beton is oersterk. Toch is Eva Dijkema, niet onverdeeld enthousiast over deze materiaalkeuze:

“Beton is sterk en daarmee goed voor de veiligheid van het spoor, maar beton kent ook nadelen. Er zit namelijk cement in en bij het maken daarvan komt veel CO2 vrij. Die uitstoot is slecht voor het milieu. Daarnaast hebben we ook geen oneindige beschikking over zand en grind, de andere bestanddelen van beton. Daar moeten we zuinig mee omgaan.”

Reden genoeg voor Eva om haar tanden te zetten in een duurzame oplossing voor deze betonkwestie. Temeer omdat daar bij het spoor nogal wat van gebruikt wordt en ProRail in 2030 een klimaatneutraal bedrijf moet zijn.

Vermalen en gefilterd  

In de zoektocht naar een goed alternatief voor het ouderwetse beton trekt ProRail onder andere op met GBN, een dochteronderneming van Strukton. De missie van GBN is de aarde leefbaar te houden en voldoende grondstoffen beschikbaar te houden voor huidige en toekomstige generaties, moeten we minder primaire materialen gebruiken. Dat geldt voor alle grondstoffen en zeker voor die grondstoffen die niet hernieuwbaar zijn.

Het 100 procent circulair inzetten van alle vrijkomende materiaalsoorten is dus noodzakelijk. GBN is daar druk mee bezig. Samen met de TU Delft heeft het bedrijf nu een techniek ontwikkeld voor het produceren van circulair beton. Betonpuin kan hiermee worden bewerkt tot hoogwaardige circulaire grondstoffen voor nieuw beton door gebruikt beton te vermalen en alle bestanddelen gescheiden van elkaar eruit te filteren. Die bestanddelen worden opnieuw vermengd tot beton voor hergebruik op een andere plek  en in een andere vorm. GBN noemt dit gerecyclede beton Circuton.

Eerst zorgvuldig testen

Een nieuw product als Circuton moet natuurlijk zorgvuldig worden getest voordat we het grootschalig toepassen, om te beginnen in een nagebootste situatie bij Railcenter. Eva: “Bij ProRail hebben we te maken met strenge bouw- en veiligheidsvoorschriften. Logisch, want we willen het spoor veilig bouwen en houden. Deze eisen kunnen de invoering van innovaties behoorlijk vertragen. Dat we nu gaan testen in een echte spoorsituatie in plaats van bij Railcenter, is superfijn.”

Dat testen gebeurt bij Lage Zwaluwe waar één portaal op dit nieuwe beton wordt gezet. De komende vier jaar wordt nauwkeurig gemonitord hoe het Circuton zich houdt. “Experts kijken of er scheuren of aanslag op de blokken verschijnen.” Bang voor risico’s is Eva niet: “We hebben Circuton als eens gebruikt bij een keerwand en die houdt zich goed. Nu is de belasting misschien wel zwaarder, maar alle testen zijn positief en het gaat om een heel klein stukje spoor. De overige portalen op dit traject zijn op het gangbare beton geplaatst.”

De vaart erin houden

Het zal het nog wel even duren tot ProRail het beton 2.0 heeft goedgekeurd en het gemeengoed wordt. Eva: “Misschien moeten we bij ProRail onze eisen en richtlijnen herzien.  En na de testfase moeten de producten van GBN nog gecertificeerd worden. Dat kost ook tijd. Maar door in beweging te blijven en nu al te experimenteren, houden we de vaart erin. Willen we verschil maken en duurzamer te werk gaan, dan kunnen we niet blijven wachten.