Ode aan de Inktpot
Het hoofdkantoor van ProRail bestaat 100 jaar. En daarom heeft Ruben van Gogh van het Utrechts Stadsdichtersgilde een ode geschreven.
Lees het hierMysteries van de Inktpot : George Willem van Heukelom
George Willem van Heukelom was van oorsprong een civiel ingenieur die dankzij zijn esthetisch inzicht al snel de rol van architect op zich nam. Maar bovenal was hij een 'doener' die ervoor zorgde dat gebouwen verschenen of werden gerestaureerd.
Een doener
George Willem heeft veel werken gerealiseerd, zowel rond het spoor als in de stad Utrecht. Ook was hij betrokken bij veel restauratiewerkzaamheden van kerken en torens in de stad, maar ook elders. Nooit heeft hij de behoefte gevoeld zijn werk te verklaren of zijn theorieën op papier te zetten, Daarom is er weinig over zijn werk te lezen. Toch trok hij veel aandacht met zijn gebouwen, zelfs van buiten Europa.
IJzerconstructies
Op 1 augustus 1891 trad van Heukelom als civiel ingenieur in dienst bij de Staatsspoorwegen. Hij werkte bij de start van zijn loopbaan aan eenvoudige constructies en ijzerconstructies op de lijn Sauwerd - Roodeschool. Daarna volgden zelfstandig opdrachten zoals de overkappingen van de stations Vlissingen, Utrecht Centraal en ‘s Hertogenbosch.
Van station tot kapel
Van Heukelom bouwde onder meer het station Hengelo, maar ook zijn eigen woning in Bilthoven, de Woudkapel in datzelfde dorp en de burgermeesterbank in het Wilhelminapark in Utrecht.
Cuypers en Berlage
Hij raakte bevriend met Eduard Cuypers en maakte kennis met de ideeën van Berlage. In Berlages werk zag van Heukelom de christelijke waarden die hij zo belangrijk vond: eerlijkheid en eenvoud. Hoewel van Heukelom geen opleiding architectuur heeft gehad bleek al spoedig dat hij beschikte over voldoende esthetisch inzicht.
Hij werd belast met de bouw van de stations Hengelo, Baarle-Nassau, Roosendaal, Maastricht en gebouwen langs de lijn Eindhoven-Weert. Station Hengelo is door een bombardement in de Tweede Wereldoorlog vrijwel geheel vernietigd. Station Maastricht, gebouwd 1915, is het eerste station in Nederland met perronoverkappingen in gewapend beton.
De Inktpot
In 1913 werd van Heukelom Chef van de Dienst van Weg en Werken van Staatsspoor. Hij had daarmee niet alleen de leiding over grote werken maar werd ook belast met zaken als onderhoud en personeelszaken. Wanneer de Staatsspoorwegen en de Hollandse IJzeren Spoorwegmaatschappij fuseren moet er in Utrecht een nieuw 'administratiekantoor' verrijzen. Van Heukelom schetste in betrekkelijk korte tijd een gebouw dat, gezien de moeilijk omstandigheden vlak na de Eerste Wereldoorlog, snel in eigen beheer kon worden gebouwd.
Restauraties
In 1922 is van Heukelom belast met de restauratie van de Domtoren. Hij ontwierp voor de toegang van de toren het entreegebouw links van de toren en twee kapellen. Vanaf 1928 leidde van Heukelom diverse restauraties in opdracht van de Protestantenbond en de gemeente Utrecht, zoals het pesthuis De Leeuwenberg en de regentenzaal van het Bartholomeusgasthuis.
Van Heukelom bleef ook na zijn pensioen actief bij restauraties van kerken en torens. Bijvoorbeeld bij de Nicolaïkerk (vanaf 1940), de toren van de Buurkerk en de Jacobikerk (vanaf 1940), de Janskerk (1947), de Martinikerk in Groningen (1936-1948), de kerktoren van het Oost-Brabantse Sambeek (1947) en de Grote Kerk in Breda (1948-1952).
Andere mysteries
-
Een interieur van eikenhout
2 mei 2021
-
Een feestelijke opening
30 april 2021
-
'Het Bouwbedrijf'
30 april 2021
Auteur: Peter Knollema
Bronnen: De Inktpot, monument van spoor en kantoor (2002), Utrechts Archief, HetNieuweInstituut.nl
Foto's: Utrechts Archief, Delpher