Maatregelen rond PFAS-houdend afvoerwater tunnels Betuweroute

Directe actie en alternatieve afvoer

Na de ontdekking van PFAS in het afvoerwater is ProRail direct gestopt met lozingen op het oppervlaktewater in de directe omgeving van de tunnels. In plaats daarvan wordt al het afvoerwater nu opgevangen en gefilterd met actieve koolfilters. Het filteren met actieve kool zorgt ervoor dat er bijna geen PFAS meer in het water zit. De effectiviteit van de filtermethode wordt doorlopend gecontroleerd, door periodieke bemonstering en onderzoek.

Het gefilterde water wordt vervolgens per vrachtwagen afgevoerd en via het Hartelkanaal bij de Botlekspoortunnel geloosd op snelstromend water van de Oude Maas. Deze aanpak is afgestemd met Rijkswaterstaat en voldoet aan de zorgplicht uit de Omgevingswet. ProRail werkt samen met onder meer Waterschappen, gemeenten en de Veiligheidsregio om de PFAS-problematiek te beheersen.

Onderzoek naar verontreiniging

ProRail heeft Advies & Ingenieursbureau TAUW opdracht gegeven om bij alle vijf de tunnels op de Betuweroute en de Overkapping Barendrecht monsters te nemen van het afvoerwater en de lozingspunten. Daarnaast wordt er ook bodemonderzoek gedaan van grond direct rondom de dienstgebouwen bij de tunnels.

De eerste resultaten, onder andere bij de tunnel in Zevenaar, zijn gedeeld met betrokken overheidsinstanties zoals gemeenten, waterschappen en Rijkswaterstaat. Zij beoordelen en interpreteren de gegevens en kunnen vervolgens uitspraken doen over de effecten van PFAS in het water.

In onderstaande infographic zie je de aanleiding en hoe nu de waterafvoer is geregeld bij spoortunnels op de Betuweroute.

Oorzaak verontreiniging

De PFAS-vervuiling komt door de verplichting om schuimvormend blusmiddel te gebruiken in het bluswater in de sprinklerinstallaties. Dit middel kan vrijkomen als het blussysteem aangaat bij gedetecteerde te hoge temperaturen en bij testen. Hoewel het bluswater na gebruik gescheiden wordt afgevoerd en de tunnels worden gereinigd, blijkt nu dat schuimresidu zich hecht aan het ballastbed en de betonconstructie van de tunnels.

Wanneer regen- of lekwater door deze constructies stroomt, komt PFAS-houdend schuimresidu los. Dit wordt door het afvoerwater opgenomen. Gelukkig is er nooit een brand geweest in de tunnels, wel is het systeem geactiveerd voor testen en soms door een te hoge temperatuur in de tunnel.