Vervoerders : Spoorruimte aanvragen

Reizigersvervoerders, goederenvervoerders, aannemers, besloten personenvervoer, stoomtreinmaatschappijen. Zo’n vijftig partijen maken gebruik van het Nederlandse spoor. Kortom: het is druk op het spoor. Vervoerders vragen elk jaar ruimte aan op het spoor. ProRail verdeelt vervolgens de capaciteit efficiënt en onafhankelijk, volgens de wettelijke spelregels.

In goed overleg

Elk jaar weer verdelen we de schaarse ruimte op het spoor. Dat is een ingewikkeld proces, waarin we nauw samenwerken met alle vervoerders en andere gerechtigden. Vanzelfsprekend kun je er op rekenen dat we de ruimte verdelen in goed overleg met jou. Jij geeft aan wat je wensen zijn, en wij proberen daar zoveel mogelijk rekening mee te houden. Zodat jij in staat bent om jouw reizigers of goederen op tijd en veilig te kunnen vervoeren.

Ruimte verdelen in zeven stappen

Het totaal aan beschikbare capaciteit op het spoor verdelen wij zo eerlijk, efficiënt en effectief mogelijk. En altijd in nauwe samenwerking met alle vervoerders. Daar mag je ons als onafhankelijk spoorbeheerder aan houden.

Het maken van een totale jaardienstregeling duurt anderhalf jaar. Dat betekent dat we eind augustus al beginnen met de dienstregeling die in december van het daaropvolgende jaar ingaat. We vliegen dit in zeven vaste stappen aan. De verdeling wordt ook uitgelegd in deze infographic (pdf).

Stap 1: basisuurpatroon opzetten

ProRail en vervoerders stellen samen het 'basisuurpatroon' op. Daarin leggen we vast hoeveel treinen er per uur kunnen rijden op een traject en in welke frequentie. In deze fase inventariseren we alvast de grootste knelpunten.

Stap 2: capaciteitsaanvragen indienen

Vervoerders vragen de capaciteit aan die ze nodig hebben. Ze laten weten wanneer ze op het spoor willen rijden, waar en met welke trein. Daarbij wordt het basisuurpatroon als basis gebruikt. Capaciteit aanvragen kan tot de tweede maandag in april. Daarna gaan wij beoordelen of de aanvragen aan alle voorwaarden voldoen. Is dat niet het geval? Dan kan de vervoerder zijn aanvraag nog herzien.

Stap 3: conflicten oplossen

Willen twee partijen het spoor tegelijk gebruiken? Dan proberen we met kleine aanpassingen toch in ieders behoefte te voorzien. In meer dan tachtig procent van de gevallen lukt dat. Komen wij er niet uit? Dan gaan wij samen met de vervoerders aan tafel. In het uitzonderlijke geval dat daar niets uitkomt, gaat de zaak naar de Geschillenbeslechter.

Stap 4: conceptverdeling opstellen

Wij stellen een conceptverdeling op, die we bekend maken op de eerste maandag in juli. Deze conceptverdeling is een eerste detailontwerp met per vervoerder wanneer hij kan rijden en met welke trein. En ook: wanneer een stuk spoor niet beschikbaar is, bijvoorbeeld vanwege onderhoud of nieuwbouw. 

Stap 5: reacties op  de conceptverdeling

Vervoerders kunnen reageren op de conceptverdeling.

Stap 6: de definitieve verdeling vaststellen

Op de derde maandag in augustus stellen we de definitieve verdeling vast: het spoorboekje voor het komende jaar is klaar.

Stap 7: start van de nieuwe dienstregeling

Begin december gaan de treinen rijden volgens de nieuwe dienstregeling.

Ad-hoc-aanvragen het hele jaar door

De dienstregeling ligt op hoofdlijnen voor een jaar vast. Maar vervoerders kunnen het hele jaar door op ad-hoc-basis ruimte op het spoor aanvragen. De dienstregeling blijft dus in beweging.

Voor goederenvervoerders wordt capaciteit vrijgehouden in de vorm van gereserveerde goederenpaden. De dienstregeling wijzigt daarnaast nog het hele jaar door als gevolg van werkzaamheden en gewijzigde infrastructuur.