Punctualiteit : Betere prestaties voor reizigers

Nadere analyse

Begin februari 2024 heeft ProRail samen met NS het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat geïnformeerd over de oorzaken van de verslechterde prestatie in 2023. We hebben geconstateerd dat de reizigerspunctualiteit in 2023 is verslechterd door de samenloop van een drietal basisoorzaken:  

• Tijdelijke snelheidsbeperkingen (TSB's) in de infrastructuur 
• Tekort aan beschikbaar materieel en onderhoudspersoneel bij NS 
• Minder robuuste dienstregeling tijdens werkzaamheden  

Naast deze drie basisoorzaken zijn ook de zogeheten derdenstoring van invloed geweest op de reizigerspunctualiteit in 2023. Denk aan: aanrijdingen, spoorlopers, loslopende dieren, weersinvloeden (herfstweer, heftig onweer, overmatige regenval, aanhoudende hitte en storm). De afgelopen maanden is ProRail daar waar mogelijk alvast vaan de slag gegaan met het doorvoeren verbetering.

Opheffen tijdelijke snelheidsbeperkingen

We werken hard aan het opheffen van elke tijdelijke snelheidsbeperking (TSB). Deze zijn van grote invloed op de reizigerspunctualiteit. Tussen eind februari en begin april 2024 hebben we vijf impactvolle TSB’s opgeheven op het hoofdrailnet. Bovendien staan er twee TSB’s op het hoofdrailnet op de planning om vòòr juni 2024 opgelost te worden. Een groot deel van de resterende tijdelijke impactvolle snelheidsbeperkingen verwacht ProRail nog dit jaar op te heffen. Dit betekent niet dat er aan het einde van het jaar geen TSB’s meer zullen zijn, omdat gedurende een jaar zich altijd situaties zullen voordoen die om een TSB vragen.

TSB’s worden soms veroorzaakt door gecompliceerde defecten aan het spoor. We streven er dan naar om deze reparaties versneld uit te voeren. Als dat niet kan, overleggen we met vervoerder of we de snelheidsbeperkingen tijdelijk opnemen in de dienstregeling. Waar dit overstapmogelijkheden bemoeilijkt, maken we samen met vervoerders een afweging wat het beste is.

Dienstregeling tijdens werkzaamheden

Ook bij werkzaamheden werken we hard aan het robuuster maken van de dienstregelingen met voldoende bufferruimte tijdens werkzaamheden. We brengen daarbij gericht de werkzaamheden met de grootste impact en risico's in kaart en nemen daar waar mogelijk mitigerende maatregelen. Hier ligt een dilemma tussen punctualiteit en vervoerscapaciteit, waar we samen met vervoerders en reizigersvereniging Rover de best mogelijke keuzes maken.

Aan de slag met derdenstoringen

Ook richten we ons op het verlagen van zogeheten derdenstoringen. We zien dat in de eerste maanden van 2024 het aantal derdenstoringen hoger ligt dan in dezelfde periode in 2023. We onderzoeken wat hiervan de oorzaak is en kijken naar mogelijke maatregelen op het gebied van: inrichten van een smart monitoring room, gerichte inzet van Unimog en meer flitscamera's bij overwegen.

Prognose 2024

In de eerste maanden over 2024 zien we mindere prestaties. Zo scoort de reizigerspunctualiteit 5 minuten op het Hoofdrailnet in het eerste kwartaal nog onder de bodemwaarde (zie tabel). Wel is een voorzichtige verbetering zichtbaar in de maand maart en de eerste weken van april.

Verschillende incidenten

Daarnaast deden begin 2024 zich verschillende incidenten voor die reizigers veel hinder hebben bezorgd. Denk onder andere aan uitval van treinen door:  

• Spoorstaafbreuk bij Vught (Den Bosch-Utrecht) op 7-8 januari 
• Uitval knooppunt Utrecht in de nasleep van een storing aan de infrastructuur tussen Maarn en De Klomp en een stroomstoring bij Abcoude op 22 januari 
• Verschillende infrastructurele storingen rond Schiphol 
• In de eerste maanden van 2024 ligt het aantal derdenstoringen hoger dan in dezelfde periode in 2023.

Impactvolle storingen

Het aantal impactvolle storingen in deze maanden bedroeg 156. Voor 2024 is afgesproken dat er op jaarbasis niet meer dan 520 impactvolle storingen aan de infrastructuur mogen zijn. Als we geen maatregelen nemen en deze lijn zich voortzet, dan zullen we de bodemwaarde mogelijk niet halen. ProRail is druk bezig om vast te stellen welke noodzakelijke maatregelen nodig zijn om het aantal impactvolle storingen te verminderen. 

Ook de reizigerspunctualiteit op de HSL scoorde in het eerste kwartaal van 2024 lager dan de bodemwaarde. Dit werd veroorzaakt door constructiefouten in viaducten, waardoor vanuit veiligheidsoverwegingen noodzakelijke tijdelijke snelheidsbeperkingen zijn ingesteld. Ook zorgden de werkzaamheden bij Schiphol voor een dienstregeling met weinig bufferruimte, waardoor vertragingen op de HSL niet konden worden opgevangen.