Toekomst van het spoor : De balans

De eerste helft

Zo zijn tientallen tijdelijke snelheidsbeperkingen versneld opgelost. Waar dat niet direct kon, zijn ze slim in de dienstregeling verwerkt. NS heeft op haar beurt hard gewerkt aan het verbeteren van de beschikbaarheid van materieel, waardoor reizigers vaker een zitplaats hebben. Samen hebben we de dienstregeling betrouwbaarder gemaakt, vooral rond geplande werkzaamheden. Dat is belangrijk, want treinen moeten blijven rijden – ook als we aan het spoor werken.

En dat werken aan het spoor gebeurde de afgelopen maanden volop. In Groningen werd 64 dagen lang intensief gewerkt aan de renovatie en verbetering van station en infrastructuur. In Den Haag zijn sporen opnieuw ingericht voor betere doorstroming. En in Heiloo is gestart met een duurzame herontwikkeling van het station, met oog voor reizigerscomfort én het klimaat. Zelfs bij langdurige buitendienststellingen, zoals bij de Betuweroute, doen we er alles aan om de hinder te beperken. We leren van eerdere ervaringen en scherpen onze aanpak voortdurend aan.

De tweede helft

Toch liggen er ook grote uitdagingen in het verschiet. De prestaties op regionale lijnen blijven bijvoorbeeld achter. Dat komt onder andere door personeelstekorten bij vervoerders en beperkte ruimte voor onderhoud aan het spoor. Daarnaast neemt het aantal (ernstige) verstoringen toe. Soms door externe factoren zoals mensen op het spoor of aanrijdingen, soms door technische storingen aan bovenleidingen of wissels. We werken samen met partners als 113, gemeenten en politie aan preventie en innoveren met cameratoezicht, afscherming en slimme monitoring.

Ondertussen bouwen we natuurlijk verder. Grote projecten zoals de elektrificatie van de Maaslijn en werkzaamheden aan de Wunderline zijn in volle gang. We weten wat werkt en zetten die lijn met energie voort. Maar we kunnen het niet alleen. En voor onze plannen zijn we gebaat bij zekerheid. Een overheid die zegt: we doen het samen.

De nabije toekomst

De vraag die boven de sector hangt is: hoe wil Nederland verder met het spoor? De kosten voor onderhoud en vervanging stijgen, terwijl het budget nauwelijks meegroeit. We hebben samen met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat het Basis Kwaliteitsniveau Spoor vastgesteld: dat is het minimale wat gedaan moet worden om treinen te laten rijden. Verder snijden betekent dat betrouwbaarheid, veiligheid en dienstverlening in gevaar komen. Daar komt bij het strategisch belang van het spoor. Dat is groter dan ooit – economisch én geopolitiek. Nederland speelt een sleutelrol in de militaire mobiliteit van Europa, en dat loopt voor een belangrijk deel via het spoor.

Daarbij hebben wij - net als andere sectoren - te maken met een tekort aan technisch personeel. Dat betekent dat er vaker overdag gewerkt moet worden, buiten de rustige vakantieperiodes. Innovatie en digitalisering helpen ons om slimmer te werken, maar ook dat vraagt om investeringen en vertrouwen. En dan is er nog het spoorgoederenvervoer. Die sector staat onder druk door hoge kosten en het wegvallen van subsidies.

De verre toekomst

Daarom doen we, met verkiezingen voor de deur, een duidelijke oproep aan de politiek: zorg voor stabiele en realistische financiering, maak ruimte voor uitvoerbaarheid en investeer in het spoorgoederenvervoer. Alleen zo kunnen we blijven bouwen aan een goed presterend, duurzaam en toekomstgericht spoor. We zijn trots op wat we elke dag voor Nederland betekenen. Maar als we willen dat het spoor blijft doen wat het moet doen – mensen en goederen veilig, snel en duurzaam vervoeren – dan moeten we nu samen keuzes maken. In mensen, in middelen, en in technologie die het spoor van morgen mogelijk maakt.