Terug- en vooruitblik midden 2025 : De balans

Betere prestaties op het hoofdrailnet 

Reizigers kwamen in de eerste helft van dit jaar vaker op tijd aan. Op het hoofdrailnet had 86,6 procent van de treinen minder dan 3 minuten vertraging en 95,7 procent minder dan 10 minuten.  Daar hebben we samen met NS hard aan gewerkt: tientallen tijdelijke snelheidsbeperkingen zijn versneld opgelost. Waar dat niet direct kon, zijn ze slim in de dienstregeling verwerkt. NS heeft op haar beurt hard gewerkt aan het verbeteren van de beschikbaarheid van materieel, waardoor reizigers vaker een zitplaats hebben. Samen hebben we de dienstregeling betrouwbaarder gemaakt, vooral rond geplande werkzaamheden. Dat is belangrijk, want treinen moeten betrouwbaar blijven rijden – ook als we aan het spoor werken.

Betrouwbaarheid regionale lijnen  

Op de regionale lijnen is het beeld minder positief. Ondanks goede prestaties in de eerste zes maanden van 2025, blijft de betrouwbaarheid achter en is het onzeker of we dit jaar de bodemwaarde halen. Hier spelen onder andere vertragingen uit Duitsland en enkele minder presterende regionale series een rol.  

Spoorgoederenvervoer  

In 2024 daalde het vervoerde gewicht op het spoor met 7 procent ten opzichte van 2023. Toch blijft de verwachting dat het spoorgoederenvervoer tussen 2023 en 2029 met 10 procent groeit. ProRail heeft daarom in de eerste helft van 2025 verder geïnvesteerd in infrastructuur voor 740-meter goederentreinen. Ook ontvangen we positieve reacties van verladers over hoe wij de 80-weekse buitendienststelling in Duitsland in goede banen leiden op het Nederlandse spoor.

Meer verstoringen, meer maatregelen

Het aantal impactvolle storingen is in de eerste helft van 2025 toegenomen: we registreerden 302 ernstige verstoringen en dit is een lichte stijging ten opzichte van 2024. 42 procent daarvan wordt veroorzaakt door zogeheten derden storingen: mensen of dieren op het spoor, aanrijdingen of koperdiefstal. Ook zijn er storingen door weersomstandigheden. Ruim 38 procent komt door technische storingen aan bijvoorbeeld wissels en bovenleidingen.  

Om storingen aan te pakken namen we begin dit jaar extra maatregelen. Zo doen we nog gerichter onderhoud aan storingsgevoelige spooronderdelen en onderzoeken we mogelijkheden voor kortere aanrijtijden in overleg met aannemers. Om storingen door derden aan te pakken hebben we slim cameratoezicht uitgebreid en schermen we het spoor nog beter af. Daarnaast analyseren we dagelijks hoe storingen voorkomen hadden kunnen worden. 

Een belangrijk aandachtspunt is suïcidepreventie. ProRail werkt hierin al jaren samen met partners zoals 113. Maar we pleiten voor structurele financiering. Alleen dan kunnen preventieve maatregelen echt het verschil maken.

Bouwen aan de toekomst van het spoor

Intussen bouwen we volop aan het spoor. In Groningen is het station omgevormd tot een doorgangsstation, wat de reis voor veel mensen comfortabeler maakt. In Den Haag pasten we de spoorlayout aan om meer treinen te kunnen laten rijden. En het station van Heiloo krijgt een duurzame opknapbeurt. Ook grote projecten zoals de elektrificatie van de Maaslijn en de Wunderline zijn komende tijd in volle gang. 

Maar projecten brengen soms dilemma’s met zich mee. Neem Spoorknoop Haarlem. Hier moeten versleten wissels worden vervangen, terwijl er plannen zijn om de spoorindeling aan te passen voor meer treinverkeer. Als we beide werkzaamheden combineren beperken we de overlast en besparen uiteindelijk geld. Maar daarvoor is snel duidelijkheid nodig over de financiering.

Oproep aan de politiek

We kunnen het spoor niet als vanzelfsprekend beschouwen: een betrouwbaar, veilig spoornetwerk kost geld. Als het zo wilt houden, laat staan als je het wilt verbeteren. ProRail ziet de kosten voor onderhoud en vervanging stijgen, terwijl het budget nauwelijks meegroeit. We hebben samen met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat het Basis Kwaliteitsniveau Spoor: dat is het minimale wat gedaan moet worden om treinen te laten rijden.  

Met verkiezingen voor de deur doen we een duidelijke oproep aan de politiek. Om het spoor voortvarend te kunnen onderhouden en vernieuwen, hebben we behoefte aan soepelere regels en de mogelijkheid om ook overdag en doordeweeks te werken. Daarnaast pleiten we voor investeringen  in het spoor, omdat het een cruciale rol speelt in zowel militaire als civiele logistiek.  

We waarschuwen voor verdere bezuinigingen: het huidige budget staat al onder druk en extra besparingen brengen de betrouwbaarheid van het spoor in gevaar. Tot slot vragen we om structurele financiering voor suïcidepreventie, zodat dit een vast onderdeel wordt van het spoorveiligheidsbeleid. En dat is niet alleen belangrijk voor reizigers- en goederenvervoer, maar ook voor klimaatdoelen en woningbouw. Investeren in het spoor is investeren in de toekomst van Nederland.