Beestenboel langs de Maaslijn: spoorwerk met oog voor dieren

Betrouwbaarder en duurzamer

Het spoor tussen Nijmegen en Roermond wordt de komende jaren uitgebreid en geëlektrificeerd. Zo maken we de dienstregeling op de Maaslijn betrouwbaarder en het spoor duurzamer. Met dat duurzaamheidsdoel klinkt het misschien gek, maar ecologie is een groot risico voor dit project, legt projectleider ecologie Daan Jacobs uit.

Het spoor: lekker rustig wonen

Ons spoor vormt het leefgebied van veel verschillende dieren. Dat komt doordat het spoor er vaak al heel lang ligt en de omgeving steeds minder biodivers wordt. Diertjes trekken dus naar het spoor. Dat is op de Maaslijn niet anders, maar omdat die 88 kilometer lang is, leven er nogal wat soorten. Daan: “Het ballastbed zelf, de graslanden ernaast, geen mensen in de buurt… Wij creëren een aantrekkelijke leefomgeving voor bepaalde soorten, die soms beschermd zijn. Dat is fantastisch mooi. Maar het vormt een uitdaging als je er wilt werken.”

Bij de voorbereidingen voor dit project, was ecologie een belangrijke factor. Zo bracht ProRail vijf jaar geleden voor het eerst in beeld wat er zoal op en rond de Maaslijn leeft. En hou je vast, dat is een hele lijst.

Hebben we een probleem?

Ze zijn met veel, maar niet elk dier is een ‘probleem’ voor de werkzaamheden. Neem de das: rond de Maaslijn zijn ongeveer 35 dassenburchten aangetroffen. “Klinkt als heel erg veel”, weet Daan. “Maar de eerste vraag is: raken de werkzaamheden die beschermde soort? En dan blijkt dat waarschijnlijk maar twee burchten moeten ‘verhuizen’.”

Verdwalende vleermuizen

Voor verschillende diersoorten zijn verschillende maatregelen nodig. Voor sommige passen we onze werktijden aan, voor anderen de planning, soms zelfs het ontwerp. Een paar voorbeelden:

• Waar vleermuizen leven, werken we liever niet ‘s nachts. Maar ze kunnen alsnog last van ons hebben: sommige vleermuizen gebruiken bomen als oriëntatiepunt op hun vliegroute. Rooien we groen, dan zetten we bijvoorbeeld schermen voor hen terug zodat de diertjes niet verdwalen.
• We houden rekening met de kraamperiode van de steenmarter. Die brengt z’n jongen groot in het struweel rond het spoor. Moeten wij daar zijn, dan halen we ruim vóór die kraamperiode de struiken weg. Zo kan marter elders een kraambedje zoeken.
• Vogels laten we met rust in het broedseizoen van 15 maart tot 15 juli. Maar soms moeten we in die periode werken. Dan geldt hetzelfde als bij de marter: we halen begroeiing tijdig weg.
• Wist je dat het nest van buizerds en haviken jaarrond beschermd is? Op plekken waar we in hun buurt moeten werken, vinden deze vogels dit jaar een skippybal in hun nest. Zo voorkomen we dat we hen storen terwijl ze broeden. No worries, de roofvogels bouwen met gemak een ander huisje. En is het werk aan de Maaslijn klaar, dan kunnen ze terugkeren op hun oude nest.
• De bruine eikenpage en sleedoornpage leggen hun eitjes in -jawel- eiken en sleedoorns. Waar wij groen weghalen, creëren we nieuw leefgebied voor deze kleine vlindertjes.

Dynamisch dier

Het lastige is, zegt Daan, dat dieren dynamisch zijn. Begin elk jaar lopen we de hele Maaslijn na om te checken of er eentje verhuisd is. En voordat werkzaamheden plaatsvinden, doet een onafhankelijk ecoloog nog een last minute check. “We hebben vooraf goed nagedacht over de planning. Maar ik hou er rekening mee dat vroeg of laat ergens een verrassing opduikt.”

Als spoorbeheerder wil ProRail bijdragen aan biodiversiteit in Nederland. We houden zoveel mogelijk rekening met de dieren rond de Maaslijn. Tegelijkertijd willen we ons niet voordoen als het beste jongetje van de klas: we zijn wettelijk verplicht maatregelen te nemen. De dieren stellen ons voor dilemma’s en ze kunnen tijdelijk last van ons hebben.